Maestro Murat Erdemsel verzorgt over de hele wereld lezingen over muzikaliteit.
Op basis van Murat's lessen en website heb ik een mini workshop samengesteld (ca 30 min.). Hierin deel ik mijn persoonlijke ervaringen en ideeën, en hoop hiermee de zoekende tangodanser een richting te geven.
Geen ijzeren wet
Hoe muzikaal te dansen is geen ijzeren wet en dat is maar goed ook. Het is afhankelijk van eerdere muzikale ervaringen, je arsenaal aan passen, hoe je je voelt, hoe het klikt met de partner, met de omgeving, de muziek, en of je de beoogde passen kunt dansen is natuurlijk ook afhankelijk van je partner en de ruimte die je hebt.
Hoe kan je muzikaal dansen?
Als je een liedje beluistert, niet alleen tango, dan hoor je een opbouw in delen. Die delen eindigen meestal met een hoorbare ‘punt’. Die punt is een rustpunt, een adempauze voor de musici, maar ook voor de danser. Zeker omdat bij het begin van een volgend deel er vaak een andere muziekstemming is, dus een andere manier van dansen. Die pauze na die punt, wordt volgens mij vooral gewaardeerd door volgers, zodat ze in alle rust kunnen meegaan in de wisseling van de muziek en dansstijl.
AABCA
Het schema AABCA wordt vaak gebruikt in een tango. Het houdt eigenlijk in dat een orkest een lied speelt, begint met het eerste deel, we noemen dat even A. De melodie van dat deel wordt vaak direct herhaald, dus nog een A. Daarna wordt een andere melodie gespeeld,dat noemen we B, die wordt opgevolgd door weer een andere melodie, de C. En ter afsluiting wordt weer een A gespeeld (in het begin van de tango-geschiedenis werd alleen gezongen in deel C).
Dat is handig te gebruiken in de dans, want als we een bepaalde ritmiek horen in A, dan kan het gebeuren dat je die de eerste keer mist. Maar we weten nu dat dit patroon nog een keer komt en kunnen daar nu op inspelen.
Staccato en legato
Het is je vast en zeker opgevallen dat in sommige delen alleen ritmische accenten te horen zijn, bij weer andere delen hoor je gezongen muziek of melodieuze stukjes van violen en bandoneons. Die ritmische accenten noemen we ‘staccato’ en de rustige melodieuze muziekstukjes ‘legato’.
Uit de aard van de muziek komt voort dat we op de staccato voornamelijk stappen dansen: voorwaartse en zijwaartse stappen, kruispassen en dergelijke. Op de vloeiende muziekstukken juist draaiende figuren, zoals ocho’s en giro’s.
Murat heeft meerdere tango’s zodanig bewerkt dat hij er schilderijen van heeft kunnen maken.
We gaan nu bewust naar muziek luisteren om vast te stellen welke delen in het liedje dat je hoort, legato of staccato zijn.
We gaan eerst de schema’s afdrukken die je in kunt vullen, daarna gaan we een voorbeeld bekijken en vervolgens gaan we de schema’s invullen door goed naar de muziek te luisteren.
Om je gehoor te oefenen en de beleving te trainen is het noodzakelijk dat je alle oefeningen doet. Bewust en actief luisteren is bij muzikaal dansen essentieel.
Voorbereiding: Klik op bovenstaand schema en druk de verschillende schema's af.
1. Kijk naar de analyse van Indio Manso (1958), Carlos Di Sarli (1903 - 1960) door Murat.
2. Vul nu de schema’s in voor de verschillende muziekstukken, terwijl je ernaar luistert.
Ze zijn afgebeeld in de kop van de afgedrukte schema’s en zijn te vinden op Youtube.
3. Nu herken je de staccato-delen. In deze delen worden stappen gezet, gelopen dus, in de legato-stukken worden draaiende bewegingen (ocho’s, giro's) gemaakt.
Maestro's Pablo Rodriguez en Naomi West vertellen hetzelfde op hun manier.
Bekijk ze eens, een andere invalshoek is goed, de herhaling ook.
Verschillende instrumenten
Het kunnen onderkennen van de verschillende instrumenten die je hoort is weer een verdieping van het inzicht in de elementen van een tango en de rijkdom van de muziek. Je kunt bijvoorbeeld uitsluitend dansen op een bepaald muziekinstrument of juist wisselen van het ene instrument naar het andere. Maar oefenen levert zeker een goed inzicht op.
Gordijnen dicht
Luisteren naar tangomuziek met de gordijnen dicht en een imaginaire partner in je armen is een topoefening! En ook hier geldt weer dat dat inzicht in de loop van de jaren verandert, en dat is mooi! Ik hoop dat de nieuwsgierigheid is geprikkeld voor een verdere zoektocht. ☺