Deze zomer was ik op het Griekse eiland Samos, en werd geroerd door de volksdans.
Jong en oud dansten in een grote kring, hand in hand of met de armen in elkaar gevlochten. Ik zag gratie, blijheid en verbinding van de gemeenschap.
Volksdansen verbindt de gemeenschap. Tango verbindt individuen, dacht ik toen.
Heerlijk die persoonlijke ontmoetingen in de tango, maar soms mis ik de gezelligheid.
Wat er ontbreekt en hoe het beter?
Welk proces maakt ons als dansers minder sociaal? Wat vinden de organisatoren van uitgesproken sociale salons, zoals de Waterlelie (Peter & Mirjam) te Leiden, Taboe (Paras & Paul) te Utrecht en De Plantage (Arjan & Marianne) te Amsterdam?
Gezelligheid, een voorwaarde
Er zijn salons waar weinig ontbreekt, maar waar ik me niet thuis voel. Ik voel me ongezien, mis de warme blik van een danser, heb moeite iemand te vragen en merk dat andere dansers geen rekening met me houden op de vloer. Het lijkt of iedereen voor zichzelf danst. Het voelt koud.
Peter (Waterlelie) herkent dat:
'Als je binnenkomt in een salon die onpersoonlijk en zakelijk is, je kent niemand en het is ons kent ons, dan kan je je onzeker en eenzaam voelen.’
Peter en Mirjam in hun Waterlelie te Leiden
Paras (Taboe) vult aan:
'Ik voel het als er spanning is, onveiligheid, kwetsbaarheid, afscheiding.
Dan zie ik dat leiders bang zijn om te vragen en sommige volgers niet gevraagd worden.’
Paras in haar salon Taboe te Utrecht
Marianne (De Plantage) kan niet zonder respect en warmte in de salon:
'Als dat ontbreekt komen we niet gauw terug.’
Arjan en Marjan in hun salon De Plantage te Amsterdam
Ik had niet gedacht dat volgens een onderzoek op Surveymonkey de belangrijkste reden om te stoppen met de tango is: Kliekjesvorming en het uitgesloten worden van de groep.
Klik op dit schema om dit verrassende onderzoek te zien.
De sociale salon
Mirjam (Waterlelie) zorgt dat ik me thuis voel: 'Wij heten op de Waterlelie iedereen welkom en zijn steeds aanspreekpunt. Ik probeer de meeste namen te onthouden.'
Marianne werd in Buenos Aires geschoold als gastvrouw: 'Ik weet nog de tinteling als ik binnen kwam in een salon in Buenos Aires en begroet werd met 'Mi amor'. '
Arjan (De Plantage) verwent graag zijn gasten. Als een hoefsmid borstelt hij wel eens de schoenen van een danseres. Marianne bakt lekkere hapjes. Het zijn de kleine dingen die het doen.
Mirjam is zelfs buiten de salon betrokken: 'Als we bepaalde mensen een tijd niet gezien hebben, vragen we wat er aan de hand is. Soms gaan we op ziekenbezoek.'
Peter toont respect voor de doden: 'Soms is het ook moeilijk om zo veel mensen persoonlijk te kennen. Vorig jaar zijn ons drie dansers ontvallen. We herdenken hen.'
Paras heeft wel honderd games verzonnen. Bij 'de IJsbreker' word je uitgenodigd om te dansen met iemand, met wie je nooit of heel lang niet hebt gedanst. Het heeft mij wel eens in contact gebracht met een danseres, die buiten bereik leek.
Het 'Speeddaten' doet ze met de ogen dicht. In het Taboe Camp zijn meerdere huwelijken ontstaan.
Saamhorigheid
Arjan houdt van de wisselwerking tussen jong en oud, ervaren en nieuw: 'We betrekken nieuwkomers en we doen ons best niemand te lang aan de kant te laten zitten, want dan kom je in een negatieve spiraal. Er komen hier echte heren, die daar op toezien. Een dame neemt uren om zich mooi te maken. Die mag je niet laten zitten.'
Bij de Waterlelie zit niemand bij de kassa. Iedereen doet zijn bijdrage op vertrouwen in een geldkistje. Er is altijd hulp met opbouwen en afbreken. Er komen zomaar bloemen of muziek. Mirjam zegt: ’In de Waterlelie maak je de salon mèt elkaar.’
Er wordt gevraagd zelf iets lekkers mee te nemen. Sommigen nemen complete gerechten mee, en al snel staat het vol met lekkernijen en drank, waar iedereen van geniet. Peter: 'Mirjam en ik zijn niet de grote organisators, we zijn met elkaar verantwoordelijk.'
Omgeving
Ik wil gemakkelijk kunnen socialiseren en ontspannen iemand kunnen vragen. Arjan heeft daarover nagedacht: 'De zaal is zodanig ingedeeld, dat dansers zich gemakkelijk kunnen mengen. Door behoorlijk licht kan je elkaar goed zien.
De foyer opstelling rond de bar verbindt en de kring om de ronde tafel houden we open, zodat er altijd iemand kan aanschuiven.'
Een informele salon stelt me op mijn gemak
Peter schudt graag de boel op: 'Ik draai altijd Chacarera, omdat dat volkomen maf is, ik vind het leuk om los te gaan na de strakke tango. De chacarera gooit alles overhoop en maakt mensen los. Iedereen staat te stuntelen. Dat relativeert.'
Arjan houdt van een vrolijke noot: 'Iedereen hoort erbij, ook de excentrieke danser, zolang die niemand stoort. Elk dorp heeft zijn dorpsgek.'
Ik houd van een fraaie ambiance en vind het leuk als mensen elegant dansen in een feestelijk tenue. Je geniet met en van elkaar.
Maar ook esthetiek moet je doseren, anders wordt het teveel vorm, te weinig inhoud, dan wordt het snobistisch en intimiderend.
Etiquette
Paras relativeert de etiquette: 'De etiquette geeft rust en helderheid, maar je moet het niet overdrijven. Dan wordt het te formeel, te stijf.'
Mirjam vindt respect belangrijker dan regels: 'Als de cabeceo niet werkt, vragen we elkaar gewoon en die ongedwongenheid springt zelfs over op formele dansers. Je ziet ze ontspannen.'
Vragen en afwijzen vind ik wel het lastigste in de tango, omdat gevoelens niet altijd synchroon lopen. Ik loop het risico afgewezen te worden of het kan zijn dat het niet klikt. Het is een delicaat spel, zo subtiel als de tango zelf.
Ik wil discreet vragen, zodat de andere zich vrij voelt om nee te zeggen.
Ik wil liefdevol afwijzen, zodat de ander zich gerespecteerd voelt.
Mirada en cabeceo helpen zolang iedereen elkaar goed kan zien en weet hoe het werkt. Vaak is het schipperen.
Paras illustreert dit: 'Als opeens iemand voor me staat en met een big smile vraagt of ik wil dansen, kan het toch goed uitpakken, maar als iemand claimend op me afkomt, zeg ik gewoon nee, met een vriendelijke glimlach.’
De cortina zorgt voor de spoeling tussen de dansers, een goed principe, maar het kan ook zonde zijn iemand los te laten als het net hemels wordt. Dan is het 'Tangoïtus Interruptus'.
Het is spelen met de regels.
Peter bewaakt de veiligheid op de dansvloer. Hij hangt kaarten op, waarop staat hoe je moet navigeren. 'Als ik expressionisten of beginners zie, die de flow verstoren, vraag ik ze om in het midden te gaan dansen.'
Goede navigatie maakt de dansvloer niet alleen veilig, maar schept ook een band.
Een krachtig middel voor een goede sfeer op de vloer is het wachten op de mannelijke cabeceo. Zelfs veel ervaren dansers kennen deze regel niet. Ik maak oogcontact met de naderende leider, en wacht op zijn toestemming om de dansvloer te betreden.
Murat en Michelle Erdemsel verbeelden dit geestig op Youtube.
Zo ontstaat vriendschap op de vloer, die leidt tot een homogene trein van dansers en het begeerde gemeenschapsgevoel.
Laura Riva (Canada), danser en publiciste
De sociale danser
Laura Riva, een danseres uit Toronto, verwoordt mijn gevoel over de sociale danser in haar blog the Dancing Grapevine. Ik heb haar tekst gecomprimeerd:
'De sociale danser voelt diep in zijn hart het verlangen om verbinding te maken met anderen. Hij kijkt naar binnen en naar buiten en voelt alles om zich heen: Muziek, partners, de vloer, de omgeving.
Hij vertraagt met plezier om beginners te helpen met hun eerste stap op de weg die hun leven kan veranderen. Hij onderscheidt zich door vriendelijkheid, oordeelt niet en wil anderen en zichzelf verheffen. Hij waardeert verbinding boven esthetiek, vriendelijkheid boven ego, en mensen boven prestatie.
We kunnen allemaal sociale dansers zijn, als we daar actief voor kiezen. Het is gemakkelijk om de weg te verliezen in glitter en glamour, en het begin van onze reis te vergeten. Maar zonder begin, zou onze dans niet meer zijn dan een snel vergeten stipje.
Ik zou me het begin willen herinneren, om de liefde te verspreiden, de magie te delen met een meester en een beginner, met mijn vrienden en met hen die ik niet ken.’
Ik hoef mijn voorkeuren niet op te offeren aan het algemeen belang, maar het is een kleine moeite om in een salon drie sociale tanda’s te hebben. Daarmee proef ik het plezier van liefde geven en vind ik de juiste balans.
De dans nòg goddelijker
Wij hebben er belang bij om elkaar, en vooral beginners, ouderen en onbekenden te omarmen. Bescheiden dansers en een zorgzame salon maken de vloer veilig en sociaal.
Sociaal gevoel bijt de individuele dans niet, maar creëert een warm bad.
De dans wordt nòg goddelijker in een omgeving van warmte en vriendschap.